Сэтгэлийн ганганаа

Их мөрөн гурав үёрлэнэ гэдэг сайхан
Их мөрөн гурав үёрлэсэн жилийн зун ногоо торго
Хар ногоон зуны идээ цагаан далай
Хаа бол хаа хадлан дөрөө зураатай
Адуу мал аргамжаатай юм шиг хаяандаа
Айлын жаалууд цэцгэн дунд нуугдаж тоглоно
Нуур тойром гэгч хавтгай цагаан юм
Нутгын ах нар жаахан халамцуу голцуухан
Үхэр мал сэрүүн ортол баахан ялаархуу
Үнээн зэлэн дээр орой болгон май тавиастай
Хуртай жилийн зун гэдэг элбэг дэлбэгхэн
Хуримын зар шинэ гэрийн найр олшромтгой
Гүүгээ бариад хот айл тоотойхон
Гүүн зэлнээ халагдсан цэрэг унага татамтгайхан
Ногооны униарт ноолуул...

Намрын манан гогцоорсон уснаас
Модон хувингаараа утган
Насны өндрөөс хайрлах бага нас
Бор борвио хавиран алхана
Аав, тос унасан сарлагийн айраг
Хонин тогоо дүүргэн, бүрхээрээ тавина
Загийн илчтэй хөх мод, зуухандаа чихэн
Хөлсөө хааяа хааяахан шударна
Ээж, үнээний зэлэн дээр
Эгч нар үес үесхэн тас тас инээлдэнэ
Сарлагийн бух, эрэг нураан
Саахалтийн хооронд хэд хэдээрээ хэрнэ
Манан сүвлэсэн өглөөний нар
Тогооны нэрмэлийн ааганд согтож
Тооно түшин, унь тэмтчиж
Ханын толгой руу зүтгэнэ
Зүүн гэрт хоносон Лхүмбэн Заан
Зүс царай бүрзгэнхэн шиг
Нөмгөн чигээрээ, шараа тайлахаар
Нүд бүлцгэрхэн орж ир...

Дэлгэцтэй идээний шар тос
Дээвэр дээр нүүж байхад
Дэлгэрсэн алаг цэцэг
Дэнжээ орхиод хийсчих юм
Цэргийн наадмын гурвын даваа
Цээжин дотор илхэн байхад
Өвөө нас, хөөрөг зөрүүлж
Өмнө ирээд суучих юм
Өдөр, шөнийн зайд
Хоногийн урсгал эргэх юм
Өлгий, таягны хооронд
Насны нар ээлжлэх юм
Хонгор нарны намар ч
Үндэс рүүгээ урсах юм
Хоргодом насны намар ч
Үр рүүгээ урсах юм
Буцаж эргэж урсдаг нь
Буруу ч урсгал биш юм аа
Цаг цагийн араншин
Цаашаа ч, наашаа ч урсана....

Цэцэгт хангайн
Цэнхэр судас Суман гол
Өндөр хясаандаа цуурай орхин
Үдлэх суудалгүй мяралзана
Холдон урсахдаа ч Суман
Холоос ирэхдээ ч Суман
Эрчилсэн цагаан салхитай
Эргэсэн ногоон эргүүлэгтэй
Их голын шуугиан
Усныхаа төвшинг хэлнэ
Их жаргантын айлууд
Усныхаа хэлийг мэднэ
Цэцэгт хангайн
Цэнхэр судас Суман гол
Хормой дор нартай шуугина
дэрэн дор сартай шуугина...

Замагт гүн цээлэнд
Бургас тонгойн сэрүүцэнэ
Бургасны богино үзүүрт
Загас тогтон сэрүүцэнэ
Саруул өндөр ухаад
Хоньд хуран сэрүүцэнэ
Хоньдын хурсан сүүдэрт
Салхи шурган сэрүүцэнэ
Ханат цагаан гэр
Хаяа шуун сэрүүцэнэ
Хаяа шуусан гэрт
Үдийн нар сэрүүцэнэ

Холын холоос яаруулан дуудсан
Хоргын тогоо г дууных гэвээс
Нар сүвэлсэн хүрмэн чулуу нь
Намайг атгахад тулганых байлаа
Сартай ганхсан сархиагт нугад
Саадагласан сарлагийг уулын гэвээс
Хажууд нь ирээд зургаа татуулсан
Халтар буга найргийнх байлаа
Тэнүүн хангайн тэнгэртэй нийлсэн
Тэрхийн нуурыг хунгийнх гэвээс
Усан дундаа Санхамаа дэлгэсэн
Уран толгойн домгийнх байлаа
Хадан дээврээсээ мөндөр унагасан
Мөнгөн зоорийг үзмэрийнх гэвээс
Ханат өргөөг дуурайн тогтсон
Чулуун гэрүүд үлгэрийнх байлаа
Алхам бүрийд алаглах жимсний
Амт болцыг тэнгэрийн гэвээс
Хаднаас ургасан улаан сонгины
Ха...

Хадмын босго алхана гэхээс
Хайрт минь, хичнээн их догдолном бэ?
Аав, ээжийнхээ амрыг эрүүлж
Алаг зүрхэнд чинь хайр нэмье!
Тийм ээ, найз аа, тийм!
Тэнгэрээр нисч буулаа ч гэсэн
Даваа нь бас тэнгэртээ байдаг юм
Давааныхаа хоёр талд саахалт нь байдаг юм
Нүүрэн дээр уул тулаад л
Нүүгэлтсэн гол чихэн дээр шуугиад л
Тоонон дээр янгир мөргөлддөг юм
Толгой дээр чулуу эргэлддэг юм
Мөнгөн манан хэцэд татаад л
Мөсөн оргил дээр нь гялбаад л
Өндөр уулын цээжин биенд
Өвөл, намар айл байдаг юм
Элгэн асганаас зэрэглээ татаад л
Ээвэр бэлд нь цэцэг алаглаад л
Хавар, зун хаяа байдаг юм
Ханган...

Хоргын тогоо-г
Хуланцын минь өргөө шиг
Хар уул
Эргэн хэжсэн харгуйг даган
Ирмэг дээр нь гишгэлээ
Өвчүү цагаан хэрэм
Өвөрт орох алдан намина
Тогоон уулын амсар
Салхинд жингэнэж байна
Хашгирлаа
Хар тогоон уул хангинана
Тэнгэр дээрээс нь
Бодол болон шиврээгээ татав
Болсон самар хадны сонгино
Тээр гүнээс ханхлав
Тогооны ёроолыг харахад
Толгоы эргэнэ
Хараа дөнгөж хүрнэ
Хайр зүрхнээс алдуурна
Холын гийчний баярлахыг харж
Ховорхон нутгийнхаа хоймор суулаа
Буцсан зууны
Буурал домог торолзоно
Битүүрээгүй зулай дээрээс нь
Зургийг нь татлаа
Бичээгүй шүлгийн санаа
Зүралзан буулаа
Хоргын тогоо-г
Холдоод ахин харлаа
Гал ...

Тэнгэрийн мөнгөн толь Тэрхийн цагаан нууранд
Тээгэн уулс дэвсэн хоргын хун өвөлжин
Хонин цагаан хунгийн өёхийд сэмрэх үүлнээс
Хуйрагнах цасан бударч жаврын эрч чангарна
Сарлагийн бух дошдог цааны сүрлэг хөвчтэй
Цармын цагаан нуураа нутгын хун орхидоггүй
Саглагар зандан эгнэсэн өмнийн ногоон оронд
Цагийн эрхээр зорьж нутгаа санан бэтгэрдэггүй
Сургийн газар хүрдэг Суман голын эх
Тэрхийн цагаан нуур мөсөн хуягаа өмсөвч
Мөнгөн харзаа аниаж төрсөн хунгаа гомдоодоггүй
Мянганы гүнээс ундарсан эгшигт урсгалаа саадаггүй
Тэнгэрийн мөнгөн толь Тэрхийн цагаан нууранд
Тээгэн уулс...

Униар дундаа уул нь амгалан
Уулан дундаа нуур амгалан
Усан дундаа хун амгалан
Ураг дундаа зон нь амгалан
Холдож явахад зүрхэнд ойрхон
Хоёр Тэрх төрсөн хангай
Холийн гийчний сэтгэл татсан
Хорго нутаг өссөн хангай
Цагаан уул цэцгийн дундаа
Цайлган сэтгэлээ дуулан өссөн
Тэрхийн бүсгүйд хайраа нээвэл
Тэгшхэн сэтгэлийн хайраа өгнө
Ган туурай уулын даваанд
Галтай хэт шиг очоор наадсан
Тэндхийн унаган хүлгийг баривал
Тэлмэн жороо тэшин бөмбөрнө
Самартай модоо даган найгасан
Тэнгэрийн цэнхэр ууланд гарвал
Сархиаг бүрээс нь буга урамдаж
Сартай шөнийн уянганд умбана
Арцын үнэртэй хонгор салхи н...